แม้นกจะมีปีกและบินไปมาใด้อย่างเสรี แต่นกยังต้องพึ่งขาในการดำรงชีวิตอย่างมาก
นกจำเป็นต้องใช้ขาเพื่อเกาะ เดินและว่ายน้ำ นกบางชนิดยังใช้ตีนจับอาหารเข้าปากด้วย
ขาและตีนของนกได้วิวัฒนาการมาให้เหมาะสำหรับ สภาพแวดล้อมแบบใดแบบหนึ่ง นกแต่ละชนิดจึงมีลักษณะของขาและตีนต่างกัน
นกส่วนใหญมีเพียงสี่นิ้ว โดยสามนิ้วอยู่ข้างหน้า และนิ้วหัวแม่ตีนอยู่ข้างหลัง
สำหรับใช้เกาะกิ่งไม้ หรือเขย่งตัวสูงขึ้น แต่นกที่ชอบอยู่บนพื้นดิน เช่น
นกกระแตแต้แว้ด นิ้ว หัวแม่ตีนจะเล็กลงหรือหดหายไป เพราะไม่จำเป็นต้องใช้นิ้วหัวแม่ตีน ช่วยเกาะกิ่งไม้นกที่หากินตามแหล่งน้ำก็มีนิ้วไม่เหมือนกัน พวกเป็ดมีแผ่นพังผืดขึงระหว่างนิ้วหน้าทั้งสามนิ้ว
เพื่อใช้ว่ายน้ำ แต่ไม่ขึงไปถึงนิ้วหัวแม่ตีน ส่วนนกกาน้ำมีแผ่นพังผืดขึงติดกันทั้งสี่นิ้ว
ทำให้สามารถเกาะกิ่งไม้ได้ดีกว่า นกเป็ดผีและนกคู้ท มีหนังเป็นแผ่นแบนๆ
คล้ายใบพายที่นิ้วหน้าทุกนิ้ว ช่วยให้ว่ายและดำน้ำได้ดี
นกที่ชอบเดินหากินบนจอกแหน เช่น นกพริก มีนิ้วและเล็บยาวมาก เพื่อพยุงตัว
ให้เดินบนจอกแหนได้โดยไม่จมน้ำนกหัวขวานและนกไต่ไม้ที่หากินตามลำต้นไม้ มีขาสั้นและแข็งแรง ช่วยให้ไต่ต้นไม้ได้อย่างคล่องแคล่ว
นกหัวขวาน ยังมีขนหางแข็งช่วยค้ำยันลำตัวด้วย
เกล็ดที่ปกคลุมขานกเป็นโคลงสร้างหนึ่งของนก ที่คล้ายกับสัตว์เลื้อยคลาน
เกล็ดขาของพวกเป็ดและนกชายเลนจะมีขนาดเล็ก เรียงตัวโดยที่ขอบของเกล็ดมาชนต่อกัน
เกล็ดของนกกระจอกเรียงเป็นแผ่นซ้อนกันไป นกกางเขนมีเกล็ดเป็นปลอกขนาดใหญ่คลุมส่วนขาไว้
ส่วนนกอินทรีและนกเค้าบางชนิด จะมีขนปกคลุมขาจนกระทั่งถึงนิ้วตีน
นกจำพวกไก่ตัวผู้มีเดือยแหลมอยู่ทางด้านหลังของขาไว้ใช้ต่อสู้กับศัตรู
แกนข้างในเดือยเป็นกระดูกและมีปลอกแข็งหุ้มอยู่ นกบางชนิดมีเดือยมากกว่าหนึ่งอัน
 <---
เดือยไก่
เล็บนกยื่นออกจากปลายนิ้ว มีรูปร่างต่างกันตามหน้าที่เช่น เหยี่ยวมีเล็บแหลมคมสำหรับฉีกเนื้อสัตว์เป็นอาหาร
นกยางมีเล็บเป็นซี่ๆสำหรับแต่งขน
ลูกนกโฮทซิน (hoatzin) ที่อาศัยอยู่แถบป่าอเมซอนในทวีปอเมริกาใต้ มีเล็บอยู่ที่ปีก
ลูกนกจะใช้เล็บสำหรับเกาะปีนต้นไม้ในช่วงที่ยังบินไม่ได้ เมื่อโตขึ้นเล็บนี้ก็จะหายไป
นกพริกมีนิ้วและเล็บยาวมาก
สำหรับเดินบนจอกแหนกลางน้ำ
|
นกยางโทนใหญ่ใช้เล็บเป็นซี่คล้ายหวี
กรีดแต่งขนให้สวยงาม
|
[กลับสู่ด้านบน]
|
