ในการดำรงชีวิตให้อยู่รอดท่ามกลางธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นการบินหากิน หรือหลบหลีกศัตรู นกจำเป็นต้องพึ่งพาประสาทรับสัมผัส ดังนั้นนกจึงพัฒนาอวัยวะบางอย่าง ให้มีประสิทธิภาพดีกว่าของสัตว์อื่น โดยเฉพาะการมองเห็นและการได้ยิน แต่นกพัฒนาเรื่องการรับรู้กลิ่นน้อยมาก  



                
นกแต่ละชนิดมีพื้นที่ที่ตามองเห็นไม่เท่ากัน นกพิราบมองเห็นภาพได้กว้างที่สุดถึง 360 องศา เหยี่ยวมองเห็นภาพด้านหน้าได้มาก แต่เห็นด้านข้างน้อยกว่า เหยี่ยวจึงจำเป็นต้องหันหัวช่วยในการมอง ขณะที่ตานกเค้าอยู่ด้านหน้า ทำให้มองได้ไม่เกิน 90 องศาแต่ตาสองข้างของนกเค้าก็รับภาพร่วมกันเกิดเป็นภาพสามมิติ ช่วยกะระยะได้อย่างแม่นยำ

                                                          
                    ตาที่อยู่ด้านหน้า ช่วยให้เหยี่ยวนกเขาชิครา กะระยะโจมตีเหยื่อได้แม่นยำ


                
นกปากซ่อมใช้ตาซึ่งอยู่ค่อนไปทางด้านหลังเพื่อคอยระวังภัยจากศัตรูมากกว่า ช่วยในการหาอาหาร ทั้งนี้เพราะนกปากซ่อมมีประสาทสัมผัสอยู่ที่ปลายปาก ซึ่งจะช่วยให้สามารถจับสัตว์ที่ซ่อนตัวอยู่ใต้พื้นเลนกินเป็นอาหารได้ โดยไม่ต้องมองเห็นเหยื่อเลย


นกปากซ่อมหางพัด


                 
ตำแหน่งของดวงตาบนหน้ามีความเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมและการดำรงชีวิตของนกมาก นกที่ชอบหากินตามพื้นดิน เช่น นกพิราบ มีตาอยู่ด้านข้าง เพื่อมองหาอาหารหรือศัตรูได้รอบตัว ส่วนนกล่าเหยื่อมีดวงตาใหญ่ค่อนไปทางด้านหน้า ช่วยให้มองเหยื่อและกะระยะได้ดี รวมทั้งยังสามารถมองเห็นได้ไกล นกที่เดินหากินอยู่ตามหนองน้ำ เช่น นกยางมีตาค่อนมา ทางด้านล่าง เพื่อมองหาเหยื่อซึ่งอยู่ในที่ต่ำกว่าระดับสายตา เมื่อมีศัตรู นกยางต้องชูคอขึ้น เพื่อให้มองเห็นภาพด้านหน้า

        พื้นที่รับภาพของตานกแต่ละชนิดจะไม่เท่ากัน (ก-พื้นที่ที่เห็นด้วยตาข้างเดียว ข-พื้นที่ที่เห็นด้วยตาทั้งสองร่วมกัน)




              
ตาของนกมีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับลำตัว นกที่หากินกลางวันมีลูกตารูปทรงกลมหรือแบน ส่วนนกหากินกลางคืนมีลูกตาทรงกระบอก นกมีหนังตาชั้นที่ 3 เป็นอวัยวะเด่นที่แตกต่างจากสัตว์อื่น ใช้สำหรับปิดเปิดนัยน์ตาแทนการกระพริบตาด้วยหนังตาชั้นนอก และช่วยป้องกันตาเมื่อนกบินปะทะลมหรือดำน้ำ



               หูนกได้รับการพัฒนาอย่างมากและทำงานประสานกับประสาทการทรงตัว นกไม่มีใบหู หูนกเป็นช่องอยู่ตรงข้างหัว แบ่งออกเป็นสามส่วนคือ หูชั้นนอก เป็นช่องนำคลื่นเสียงเข้าสู่เยื่อแก้วหู ซึ่งส่งต่อไปยังหูชั้นกลาง แล้วถ่ายทอดผ่านเยื่อบางๆ เข้าสู่หูชั้นใน นกหากินกลางคืน เช่น นกเค้า มีโครงสร้างของหูไวต่อเสียงมาก ไม่ว่าเหยื่อจะเคลื่อนไหวอย่างเงียบกริบสักเพียงใด นกเค้าก็ยังสามารถได้ยินและรับรู้ตำแหน่งของเหยื่อ



[กลับสู่ด้านบน]